Stanowisko Stowarzyszenia Brokerów Ubezpieczeniowych w Polsce w sprawie dotyczącej konsultacji rynkowych Komisji Nadzoru Finansowego dla rekomendacji nr 26.

Rekomendacja 26 - Zakład ubezpieczeń udziela odpowiedzi brokerowi kierując się treścią zapytania brokerskiego.

26.1.    Zakład ubezpieczeń, przygotowując propozycję ubezpieczenia, uwzględnia zakres ochrony ubezpieczeniowej wnioskowany w zapytaniu brokerskim.

26.2.    Jeżeli po analizie zapytania brokerskiego zakład ubezpieczeń podejmie decyzję o odmowie przedstawienia propozycji ubezpieczenia, informuje o tym brokera, wskazując jednocześnie przyczynę odmowy.

26.3.    Jeżeli poszczególne ryzyka ubezpieczeniowe, wskazane w zapytaniu brokerskim, nie mogą zostać objęte ochroną ubezpieczeniową, zakład ubezpieczeń informuje o tym brokera.

26.4.    Jeżeli do zakładu ubezpieczeń zwrócił się więcej niż jeden broker, z zapytaniem w imieniu lub na rzecz tego samego klienta, zakład ubezpieczeń udziela każdemu brokerowi zindywidualizowanej odpowiedzi, w szczególności uwzględniającej różnice w zakresie ochrony ubezpieczeniowej, wnioskowanym przez brokerów w zapytaniach brokerskich.

 

Kluczowe problemy rynkowe wskazane przez środowisko brokerskie:

  • elektywne ofertowanie – ubezpieczyciele już dziś potrafią przygotowywać atrakcyjniejsze warunki wyłącznie dla „preferowanych” brokerów; pkt 26.4, zamiast to ukrócić, może zalegalizować proceder pod pretekstem drobnych różnic w zapytaniu.
  • Konflikt interesów w wypłacie prowizji – brak jasnej zasady first-PoA zachęca do przejmowania gotowych ofert przez nieuczciwych brokerów działających w zmowie z pracownikami zakładu. Prowizja trafia do „pośrednika-figuranta”, a prawdziwy niezależny doradca i klient tracą.
  • Wzrost biurokracji kosztem efektywności – brokerzy, obawiając się gorszej oferty za „zły przecinek”, będą mnożyć warianty zapytań; klient zamiast szybkiej propozycji otrzyma opóźnienia i chaos. Towarzystwa dziesiątki wariantów oferty na jej przygotowanie. Prowadzić to może do eskalacji konfliktów i sporów.
  • Rozpad zaufania klient-broker – gdy ubezpieczyciel faworyzuje konkurenta niższą składką, dotychczasowy broker jawi się klientowi jako nieskuteczny lub „drogi”, co prowadzi do sporów i roszczeń mimo uczciwie wykonanej pracy. Traci rynek – wiarygodność, konkurencyjność. Klient naraża się na spór z brokerem. Długoterminowo traci cały rynek, w szczególności klienci.
  • Drenaż profesjonalizmu z rynku – preferowanie „uległych” pośredników (de facto bliżej im do agentów na smyczy zakładu lobbujących jedną ofertę) wypiera niezależnych ekspertów, zawęża realny wybór i w dłuższej perspektywie winduje ceny polis.

 

Kluczowe zalecenia SBU

  1. Jedna, spójna oferta dla tego samego ryzyka
    Zakład ubezpieczeń powinien przygotowywać identyczne warunki cenowe i zakresowe wobec wszystkich brokerów, jeśli zapytania dotyczą tego samego klienta i tych samych parametrów ryzyka. Różnice w ofertach są dopuszczalne wyłącznie, gdy wynikają z obiektywnych i udokumentowanych czynników techniczno-aktuarialnych.
  2. Pełna i weryfikowalna motywacja odmowy lub odmiennych warunków
    Każda odmowa przedstawienia oferty albo odstępstwo od warunków standardowych musi być pisemnie uzasadniona konkretnymi elementami oceny ryzyka; lakoniczne formuły („brak apetytu”) nie spełniają wymogu transparentności. Zestawienie odmów – przynajmniej kwartalnie – należy przekazywać do KNF, co umożliwi nadzorcy wychwytywanie wzorców selektywnego traktowania pośredników.
  3. Procedura kolizji pełnomocnictw – decyzja w rękach klienta
    Gdy ten sam klient udzielił pełnomocnictwa kilku brokerom, ubezpieczyciel przekazuje wszystkim brokerom tę samą ofertę albo niezwłocznie zwraca się do klienta o wskazanie jednego reprezentanta. Zakład nie powinien samodzielnie wybierać „bardziej pożądanego” brokera.
  4. Zasada chronologii (first-PoA) przy ustalaniu wynagrodzenia
    Prawo do kurtażu powinno przysługiwać brokerowi, który jako pierwszy okazał ważne pełnomocnictwo i zainicjował proces ofertowy. Eliminacja tej zasady premiuje układy, deprecjonuje profesjonalnych doradców i destabilizuje rynek.
  5. Blokada zachęt korupcyjnych
    Rekomendacja musi wprost zabraniać różnicowania ofert w celu wynagradzania „posłusznych” pośredników lub nagradzania wolumenu sprzedaży – takie praktyki godzą w interes klienta i zniekształcają konkurencję.

Podsumowanie

U podstaw idei brokerskiej leży bezstronne reprezentowanie interesu klienta. Projekt Rekomendacji 26, w obecnym brzmieniu, pozostawia zbyt szeroką furtkę do selektywnego ofertowania i arbitralnego różnicowania warunków. Bez:

  • gwarancji jednakowych ofert przy tożsamym ryzyku,
  • jawnego i merytorycznego uzasadniania każdej odmiany lub odmowy,
  • zasady chronologii (first-PoA) broniącej pracy pierwszego, faktycznie zaangażowanego brokera,

rynek wróci do praktyk, które pozbawiają klienta realnego wyboru, profesjonalnej obsługi i transparentnej ceny.

Z punktu widzenia przedsiębiorcy-ubezpieczającego skutki są szybkie i kosztowne: opóźnione oferty, niejasne różnice cenowe, a w razie szkody – przerzucanie odpowiedzialności między „starym” i „nowym” brokerem. W dłuższej perspektywie degrengolada konkurencji prowadzi do koncentracji rynku wokół kilku powiązanych podmiotów, co ostatecznie oznacza wyższą składkę za węższą ochronę.

Dlatego Stowarzyszenie apeluje do KNF o wprowadzenie opisanych wyżej poprawek. Tylko takie doprecyzowanie zamieni Rekomendację 26 w realne narzędzie ochrony klientów i zdrowej, fachowej konkurencji zamiast w instrukcję pogłębiania nierównowagi rynkowej.

 

Do pobrania:

Pełna treść wystąpienia Stowarzyszenia do KNF

Opinie prawne/dyrektywa/artykuły prasowe